Variabele: Statuut van de persoon t.o.v. de RVA

• Voorwaarden voor het genot van werkloosheidsuitkeringen
• Uitkeringscategorieën
• Werkloze tewerkgesteld in het kader van PWA
• De tijdelijke werkloosheid
• Het conventioneel brugpensioen
• Tijdskrediet en loopbaanonderbreking
• De inkomensgarantie-uitkering (IGU)
• Programma’s met activering van de werkloosheidsuitkering

Voorwaarden voor het genot van werkloosheidsuitkeringen

Om te worden toegelaten tot het recht op werkloosheidsuitkeringen, moet aan bepaalde voorwaarden zijn voldaan. Er zijn drie mogelijkheden:

• werkloos na een arbeidsperiode. Daarvoor moet de persoon gedurende een bepaalde periode voorafgaand aan de aanvraag om uitkeringen tewerkgesteld zijn geweest,
• werkloos na een werkloosheidsonderbreking (omwille van ziekte bijvoorbeeld),
• werkloos na de beëindiging van de studies. De uitkeringen zullen slechts na een wachtperiode worden ontvangen.

Bovendien moet er aan de volgende voorwaarden voldaan zijn om vergoed te kunnen worden:

• het werk niet vrijwillig hebben verlaten (de “vrijwillige” werkloosheid leidt tot een sanctie onder de vorm van de schorsing van de uitkeringen voor een bepaalde duur),
• beschikbaar zijn op de arbeidsmarkt (met uitzondering van de werklozen met vrijstelling, het betreft hier de WE “niet werkzoekend”),
• geen andere bezoldigingen ontvangen (loon, ontslagvergoedingen,…),
• niet werken (zelfs niet zonder bezoldiging) voor een derde en geen werk uitvoeren dat een voordeel inhoudt (bijvoorbeeld: eigen huis bouwen),
• de pensioensleeftijd nog niet hebben bereikt,
• in België verblijven.

Uitkeringscategorieën

In functie van hun gezinssituatie zullen de werklozen werkloosheidsuitkeringen ontvangen die niet doorheen de tijd veranderen (samenwonende met gezinslast), die meteen al lager zijn (samenwonende), die zullen verminderen, op variabele wijze naargelang de categorie, na een eerste uitkeringsjaar (alleenstaanden en samenwonenden) en die forfaitair worden in een derde periode (enkel samenwonenden).

De uitkeringsgerechtigde niet-werkzoekende volledig werklozen

Met toestemming van de RVA, en onder bepaalde voorwaarden
- m.b.t. de leeftijd, de werkloosheidsduur,
- omwille van sociale of familiale redenen,
- om een beroepsopleiding te volgen,
- om studies met voltijds leerplan te hervatten,
- om aan ontwikkelingssamenwerking te doen …
kunnen uitkeringsgerechtigde volledig werklozen voor een welbepaalde duur (behalve voor bepaalde zogenaamde “oudere” werklozen) worden vrijgesteld van de verplichting om ingeschreven te zijn als werkzoekende en kunnen ze, tijdens de periode gedekt door de vrijstelling, de activiteit uitoefenen waarvoor de vrijstelling werd verleend.

Werkloze tewerkgesteld in het kader van PWA

De uitkeringsgerechtigde volledig werklozen, de gerechtigden op financiële hulp van een OCMW die als werkzoekende zijn ingeschreven, kunnen in het kader van het PWA-contract (Plaatselijk Werkgelegenheids Agentschap) werken. Met het PWA-arbeidscontract behoudt de werkloze de werkloosheidsuitkering of financiële hulp van het OCMW en verdient hij tegelijkertijd een bijkomend bedrag van 4,10 euro netto per gepresteerd arbeidsuur.
De volgende soorten activiteiten kunnen worden uitgeoefend: tuinen onderhouden, op kinderen, zieken, ouderen of mindervaliden passen of hen begeleiden, enz. De activiteiten moeten in België worden uitgeoefend en voor niet meer dan 45 uur per maand, behoudens uitzondering.
Inschrijvingsvoorwaarden voor de werklozen in een PWA:
• voor werklozen onder de 45 jaar
o ofwel uitkeringsgerechtigd volledig werkloos zijn en sinds minimum 2 jaar wachtuitkeringen of werkloosheidsuitkeringen genieten
o ofwel uitkeringsgerechtigd volledig werkloos zijn en gedurende minimum 24 maanden werkloosheidsuitkeringen of wachtuitkeringen genoten hebben gedurende de 36 maanden voorafgaand aan de inschrijving bij het PWA

• voor de werklozen van 45 jaar of ouder
o ofwel uitkeringsgerechtigd volledig werkloos zijn en sinds minimum 6 maanden wachtuitkeringen of werkloosheidsuitkeringen genieten
o ofwel uitkeringsgerechtigd volledig werkloos zijn en gedurende minimum 24 maanden werkloosheidsuitkeringen of wachtuitkeringen genoten hebben gedurende de 36 maanden voorafgaand aan de inschrijving bij het PWA

De tijdelijke werkloosheid

Voor de tijdelijke werkloosheid geeft de variabele aan of de persoon tijdelijk werkloos is. De “tijdelijke werkloosheid” heeft betrekking op de werknemers die door een arbeidsovereenkomst met hun werkgever gebonden blijven, maar wier arbeidsprestaties tijdelijk verminderd of opgeschort worden, ze kunnen dus als tijdelijk werkloze aanspraak op uitkeringen maken.

Reden van tijdelijke werkloosheid:

• economische redenen (enkel voor de arbeiders)
• slecht weer (enkel voor de arbeiders)
• economische redenen (enkel voor de arbeiders)
• overmacht
• sluiting van het bedrijf wegens jaarlijkse vakantie
• staking
  

Het recht op uitkeringen voor tijdelijke werkloosheid wordt automatisch toegekend, de werknemers moeten vooraf niet een aantal arbeidsdagen hebben gepresteerd, zoals wel het geval is voor de volledige werkloosheid.

Om uitkeringen voor tijdelijke werkloosheid te kunnen krijgen, moet de werknemer in staat zijn om te werken, in België verblijven en de aangifteformulieren behoorlijk en volledig invullen. Behoudens uitzondering, mogen de tijdelijk werklozen niet als werkzoekend zijn ingeschreven en dus niet “beschikbaar zijn” op de arbeidsmarkt.

Het conventioneel brugpensioen

Door het brugpensioensysteem kunnen sommige oudere werknemers, als ze ontslagen zijn, naast een werkloosheidsuitkering waarop ze aanspraak kunnen maken, ook een aanvullende uitkering krijgen ten laste van hun ex-werkgever. Dit systeem is geen vervroegd pensioen.

Om het brugpensioenstelsel te kunnen krijgen, moet de werknemer aan de volgende voorwaarden voldoen:

• Ontslagen zijn.
• Onder de toepassing van een collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) vallen.
• Aan alle voorwaarden voldoen die in deze CAO zijn voorzien (in het bijzonder de leeftijd hebben die door de CAO vereist is).
• Aan de voorwaarden voldoen om werkloosheidsuitkeringen te krijgen.
• In geval van vervroegd pensioen naar aanleiding van een collectief ontslag, in een tewerkstellingscel zijn ingeschreven.
  

De werknemer moet soms, in functie van een specifieke CAO die op hem van toepassing is, aan andere voorwaarden voldoen inzake anciënniteit en minimumleeftijd om deze voorziening te kunnen genieten.

Tijdskrediet en loopbaanonderbreking

Algemeen stelsel.

Tijdskrediet en loopbaanonderbreking zijn stelsels die werknemers de mogelijkheid geven om hun loopbaan gedurende bepaalde tijd gedeeltelijk te verminderen of tijdelijk stop te zetten. Het stelsel van tijdskrediet heeft betrekking op de werknemers in de privésector, het stelsel van loopbaanonderbreking is een gelijkaardige maatregel voor de overheidssector. Als hij aan de voorwaarden voldoet, kan de werknemer vragen om een forfaitaire uitkering te ontvangen die door de RVA zal worden uitbetaald. Deze uitkering varieert naargelang de omvang van de prestatievermindering en ze is beperkt in de tijd.
Voor de 50-plus-werknemers die aan de voorwaarden voldoen, zal de uitkering tot aan de pensioensleeftijd worden uitgekeerd.

Het tijdskrediet en de loopbaanonderbreking zijn rechten van de werknemers, behalve als hun aantal een bepaald percentage in het bedrijf overschrijdt, of als ze strategische functies bekleden. In heel kleine bedrijven (minder dan 10 werknemers) moet de mogelijkheid tot tijdskrediet met de werkgever worden besproken.

Specifieke stelsels

Er bestaan ook specifieke stelsels van loopbaanonderbreking, die aan een welomschreven reden zijn gebonden. Dit is het geval voor het ouderschapsverlof, het palliatief verlof, verlof voor medische bijstand, of voor de hervatting van studies. In dit geval kan de uitkering die door de RVA wordt uitbetaald, voor een langere periode worden uitbetaald dan voorzien in het algemeen stelsel.

De inkomensgarantie-uitkering (IGU)

Om een inkomensgarantie-uitkering te kunnen genieten, moet de werknemer “onvrijwillig” deeltijds tewerkgesteld zijn in een betrekking van minder dan 4/5 en waarvan het loon, in functie van de leeftijd, een bepaald bedrag niet overschrijdt.

Bovendien moet de werknemer een aanvraag voor een voltijdse betrekking bij zijn werkgever hebben ingediend en moet hij ingeschreven blijven als werkzoekende en beschikbaar zijn voor een voltijdse betrekking.

Programma’s met activering van de werkloosheidsuitkering

Activa

Deze maatregel beoogt de tewerkstelling te vereenvoudigen van werkloze werkzoekenden van minimum 45 jaar en eveneens van langdurig werkloze werkzoekenden, ongeacht hun leeftijd.

Betrokken bedrijven

Het plan is zowel van toepassing op alle bedrijven in de privésector als op bepaalde overheidsdiensten zoals de gemeenten of de OCMW’s.

De betrokken werkzoekenden

De werkloze werkzoekenden moeten ingeschreven zijn bij de gewestelijke dienst voor arbeidsbemiddeling, ten minste gedurende 1 jaar tijdens de 18 laatste kalendermaanden die de aanwerving voorafgaan voor de werklozen jonger dan 45 jaar, en ten minste 6 maanden tijdens de 9 laatste maanden voor de werklozen van 45 jaar en ouder. Deze maatregel heeft ook betrekking op de werkzoekenden jonger dan 25 jaar die een leefloon of financiële maatschappelijke hulp genieten.

De werknemer moet in het bezit zijn van een werkkaart opdat de werkgever voordelen inzake RSZ-vermindering of de activering van de arbeidsuitkering kan genieten.

Aan welke voorwaarden moeten bedrijven voldoen?

Bedrijven moeten de werknemer in dienst nemen met een arbeidsovereenkomst van een derde minimum en ze mogen geen schulden hebben bij de RSZ.

Voordelen voor de werkgever

Het plan voorziet een vrijstelling van de RSZ-werkgeversbijdragen, ‘doelgroepvermindering’ genoemd, die varieert naargelang de leeftijd en de werkloosheidsduur van de werkzoekende. In bepaalde gevallen wordt een « werkuitkering » door de RVA uitbetaald. De werkgever kan deze uitkering van het te betalen nettoloon aftrekken.

De werkuitkering wordt aan de werknemer toegekend, die op het ogenblik van zijn aanwerving of op de datum waarop hij zijn werkkaart heeft aangevraagd, uitkeringsgerechtigd volledig werkloos is. De RVA staat in voor de maandelijkse betaling van de werkuitkering. Deze uitkering bedraagt 500 € per maand voor een voltijds werknemer en een bedrag dat in verhouding is met de wekelijkse arbeidsduur bepaald door het contract voor een deeltijdse betrekking.

Het percentage en de duur van de RSZ-voordelen zullen afhankelijk zijn van de leeftijd van de werknemer en van de duur van zijn situatie als niet-werkende werkzoekende, uitkeringsgerechtigde volledig werkloze, leefloongerechtigde of gerechtigde op financiële maatschappelijke hulp, of als niet-werkende werkzoekende die het slachtoffer is geweest van een bedrijfssluiting.

SINE

Deze maatregel beoogt de tewerkstelling van werkzoekenden die “heel” moeilijk te plaatsen zijn in de sector van de sociale economie, te vereenvoudigen.

Betrokken bedrijven

De sociale werkplaatsen en de beschutte werkplaatsen, de inschakelingsbedrijven (de minister van Werk en de minister van Sociale Economie kennen deze bedrijven), de maatschappijen met een sociaal doel, de OCMW’s die initiatieven of projecten organiseren inzake sociale inschakelingseconomie, de plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen (PWA) en een reeks van "sociale" werkgevers die door de Gewesten erkend zijn.

De betrokken werkzoekenden

Hebben minimum een diploma lager secundair onderwijs, zijn uitkeringsgerechtigd volledig werkloos (of gelijkgesteld), hebben een bepaalde werkloosheidsduur (of gelijkgestelde periode) naargelang ze jonger of ouder dan 45 jaar zijn.

Voordelen voor de werkgever

Vermindering van de sociale bijdragen waarvan de duur varieert in functie van de eigenschappen van de aangeworven persoon en van zijn werkloosheidsduur (of gelijkgestelde periode) en toekenning van een “herinschakelingsuitkering”.

Doorstromingsprogramma

Deze maatregel beoogt de herinschakeling van langdurig werklozen en laaggeschoolde jongeren en combineert opleiding en tewerkstelling.

Betrokken bedrijven

De Gewesten, Gemeenschappen, Provincies, verenigingen van provincies, gemeenten, verenigingen, agglomeraties en federaties van gemeenten, OCMW’s, verenigingen van OCMW’s, de intercommunale openbare centra voor maatschappelijk welzijn en de openbare instellingen die er van afhangen. De vzw’s, de instellingen van openbaar nut en de feitelijke verenigingen die geen winst beogen.

De betrokken werkzoekenden

De personen die sinds minimum 12 maanden zonder onderbreking wachtuitkeringen genieten, de personen die sinds minimum 24 maanden zonder onderbreking werkloosheidsuitkeringen genieten, de personen van 25 jaar die sinds minimum 9 maanden zonder onderbreking wacht- of werkloosheidsuitkeringen genieten en die geen diploma, attest of getuigschrift hoger secundair onderwijs hebben.

Voordelen voor de werkgever

Vermindering van de sociale bijdragen waarvan de duur varieert in functie van de eigenschappen van de aangeworven persoon en van zijn werkloosheidsduur (of gelijkgestelde periode).
Een deel van het nettoloon wordt door de RVA betaald in de vorm van een “integratie-uitkering” die aan de werknemer wordt uitbetaald.

Activering van de wachtuitkering in het kader van de Startbaanovereenkomst – SBO (Rosetta)
Een geactiveerde wachtuitkering (werkuitkering genoemd) kan worden toegekend aan zeer laaggeschoolde jongeren en aan bepaalde laaggeschoolde jongeren die aangeworven zijn in het kader van een SBO en voor wie al RSZ-bijdrageverminderingen werden verkregen.

Betrokken bedrijven

Alle bedrijven die jongeren met een SBO moeten aanwerven.

De betrokken werkzoekenden

De jonge werknemer moet worden aangeworven in het kader van een voltijdse SBO. Op het ogenblik van de aanwerving moet de jongere minstens 26 jaar zijn, inschreven zijn als werkzoekende, geen schoolplicht meer hebben, laaggeschoold zijn (een laaggeschoolde jongere heeft hoogstens een diploma van de tweede graad secundair onderwijs of komt uit het deeltijds onderwijs, of is leerling…) of laaggeschoold (een laaggeschoolde jongere is een jongere die geen diploma of getuigschrift hoger secundair onderwijs bezit (HSO) of die geen getuigschrift van een 6e of 7e jaar beroepsonderwijs heeft) en ofwel gehandicapt of van buitenlandse herkomst is. De arbeidsovereenkomst (die na 1/01/2007 moet beginnen) moet een overeenkomst van minimum 6 maanden zijn.

Voordelen voor de werkgever

De werkuitkering wordt toegekend gedurende de maand van indiensttreding en de vijf volgende maanden. De uitkering bedraagt forfaitair 350 EUR per maand en ze is aftrekbaar van het nettoloon.Deze uitkering kan niet worden gecumuleerd met een ander activeringsvoordeel dat de RVA of het OCMW betaalt (bv. de werkuitkering in het kader van ACTIVA, de herinschakelingsuitkering in het kader van SINE, …).
Het voordeel kan voor een werknemer slechts één keer worden toegekend, m.a.w. in het kader van één bepaalde tewerkstelling voor rekening van één bepaalde werkgever.